- در حالی که استان‌هایی چون سیستان‌وبلوچستان، خوزستان، لرستان و گلستان پایین‌ترین آمار ثبت‌نام دانش‌آموزان را دارند، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش تأکید می‌کند که مشکل اصلی «راه‌های صعب‌العبور» نیست؛ چرا که بیش از ۲۰۰ مدرسه تک‌دانش‌آموزی در کشور فعال است و معلمان حتی کیلومترها پیاده‌روی یا هفته‌ها اقامت در روستاها را به جان می‌خرند تا کلاس تعطیل نشود. او می‌گوید ریشه اصلی بازماندن کودکان از تحصیل را باید در فقر اقتصادی، کار کودک و موانع فرهنگی جست‌وجو کرد، نه جاده‌ها.
خبرگزاری اجتماعی رکنا در نشست خبری با «رضوان حکیم‌زاده»، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش سوال کرد: چند روز پیش در گفت‌وگویی که داشتیم، شما آخرین آمار ثبت‌نام دانش‌آموزان را اعلام کردید و به استان‌هایی اشاره داشتید که کمترین میزان ثبت‌نام را به خود اختصاص داده‌اند؛ استان‌هایی مانند سیستان‌وبلوچستان، خوزستان، لرستان و گلستان. این مناطق از یک‌سو با نرخ بالای بیکاری مواجه‌اند و از سوی دیگر، راه‌های ارتباطی ضعیف و مناطق صعب‌العبور زیادی دارند. به نظر می‌رسد این دو عامل نقشی جدی در کاهش آمار ثبت‌نام و همچنین ترک تحصیل کودکان ایفا می‌کنند. پرسش من این است: وزارت آموزش و پرورش چه میزان ارتباط و هماهنگی با وزارت راه و وزارت کار دارد تا این موانع که به‌طور مستقیم بر آموزش کودکان تأثیر می‌گذارد، برطرف شود؟
بر اساس شناسایی بازماندگان از تحصیل در سال گذشته ـ که به تفکیک همه استان‌ها انجام شد ـ مشخص شد که تنها بخش محدودی از دانش‌آموزان به دلیل نبود مدرسه یا کمبود معلم از تحصیل بازمانده‌اند؛ مسائلی که مستقیماً به وظایف آموزش و پرورش بازمی‌گردد. وظیفه ما این است که هر کودک، فارغ از جنسیت، قومیت، زبان یا مذهب، امکان ثبت‌نام و تحصیل داشته باشد. خوشبختانه بر اساس آمار امسال، این روند تا حد زیادی بهبود یافته، هرچند حتی بازماندن یک کودک از مدرسه نیز خسارتی برای کل جامعه است.
ما در آموزش ابتدایی بیش از ۱۰ هزار مدرسه داریم که کمتر از ۱۰ دانش‌آموز در آنها تحصیل می‌کنند. حتی ۲۰۰ تا ۳۰۰ مدرسه تک‌دانش‌آموزی نیز در کشور وجود دارد. این نشان می‌دهد که مسئله اصلی ما «راه و جابه‌جایی» نیست. در ابتدایی، کودک مجبور به رفت‌وآمد نمی‌شود؛ بلکه ما معلم را به محل زندگی او می‌فرستیم. بسیاری از معلمان با ایثار فراوان کیلومترها پیاده‌روی کرده‌اند یا حتی هفته‌ها در همان مناطق صعب‌العبور مانده‌اند تا تدریس به یک یا چند دانش‌آموز قطع نشود.
اما موانع اصلی در زمینه اقتصادی، فرهنگی و پدیده‌هایی مانند کار کودکان است. برای رفع این موانع جلسات منظمی با وزارتخانه‌های مختلف، از جمله وزارت رفاه برگزار کرده‌ایم. همچنین ماه گذشته در وزارت دادگستری جلسه‌ای با موضوع کنوانسیون ملی حمایت از حقوق کودک برگزار شد که نمایندگان همه دستگاه‌ها در آن حضور داشتند؛ از وزارت دفاع گرفته تا کمیته امداد و سازمان ثبت‌احوال. یک تفاهم‌نامه مشترک نیز تهیه کرده‌ایم که در حال پیگیری است.
ارتباط مستقیم با وزارت راه در مقطع ابتدایی چندان موضوعیت نداشته، زیرا همان‌طور که گفتم، جابه‌جایی دانش‌آموز مطرح نیست. اما با وزارت ارتباطات همکاری داشته‌ایم تا آدرس دقیق کودکان بازمانده از تحصیل شناسایی شود، چراکه گاهی اطلاعات ثبت‌شده کافی یا درست نیست. البته در دوره متوسطه بحث رفت‌وآمد و راه‌ها اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و احتمالاً در آن مقطع نیاز به همکاری جدی‌تر با وزارت راه وجود خواهد داشت.
