وقتی بودجه حوزه آسیب‌های اجتماعی نسبت به نیازهای واقعی جامعه ناکافی باشد، چند دسته مشکل و چالش ایجاد می‌شود. می‌توان آنها را به این شکل دسته‌بندی کرد:
۱. دسترسی محدود به خدمات
کمبود مراکز خدماتی: مانند مراکز مشاوره، مراکز ترک اعتیاد، پناهگاه‌ها و مراکز نگهداری کودکان بی‌سرپرست و ….
صف‌های طولانی و زمان انتظار بالا: افراد آسیب‌دیده برای دریافت خدمات مجبور به انتظار طولانی هستند.
عدم پوشش مناطق محروم و دورافتاده: بسیاری از جمعیت آسیب‌پذیر در شهرها و روستاهای دورافتاده از خدمات مناسب محروم می‌شوند.
۲. کیفیت پایین خدمات
نیروی انسانی ناکافی و آموزش‌ندیده: کمبود متخصصان اجتماعی، روان‌شناسان و مددکاران مجرب باعث کاهش کیفیت خدمات می‌شود.
کمبود امکانات و تجهیزات: مثلاً نبود وسایل مناسب برای توان‌مندسازی، آموزش مهارت‌های شغلی و درمان‌های روانی.
عدم امکان پایش و ارزیابی موثر: کمبود بودجه به معنای نبود منابع کافی برای برنامه‌های پایش کیفیت خدمات و ارزیابی اثربخشی است.
۳. افزایش آسیب‌ها و مشکلات اجتماعی
تشدید آسیب‌های اقتصادی و روانی: افراد آسیب‌دیده از فقر، اعتیاد، خشونت خانگی و طلاق کمتر حمایت می‌شوند.
افزایش آسیب‌های نسل بعدی: کودکانی که از حمایت مناسب محرومند، در آینده خود دچار مشکلات اجتماعی و اقتصادی خواهند شد.
بار مضاعف بر خانواده‌ها و جامعه: خانواده‌ها مجبور می‌شوند بخش بیشتری از مراقبت و حمایت را بر عهده بگیرند، که گاهی منجر به فرسودگی و تشدید مشکلات می‌شود.
۴. ناهماهنگی و پراکندگی در برنامه‌ها
پروژه‌های کوتاه‌مدت و مقطعی: نبود بودجه پایدار باعث اجرای طرح‌های ناکارآمد و غیرمستمر می‌شود.
عدم انسجام بین سازمان‌ها: دستگاه‌های دولتی، NGOها و نهادهای محلی نمی‌توانند به طور هماهنگ و مؤثر عمل کنند.
تداخل یا نقص در سیاست‌ها: برنامه‌ها به دلیل منابع محدود اغلب ناقص اجرا می‌شوند و اثرگذاری کمی دارند.
۵. پیامدهای اقتصادی و اجتماعی
افزایش هزینه‌های بلندمدت: ناتوانی در پیشگیری و درمان به موقع، در آینده باعث افزایش بار مالی بر دولت و جامعه می‌شود.
کاهش اعتماد مردم به نهادهای حمایتی: وقتی مردم ببینند خدمات ناکافی است، اعتماد به دولت و سازمان‌های حمایتی کاهش می‌یابد.
تشدید نابرابری اجتماعی: افراد با دسترسی محدود به خدمات، بیشترین آسیب را متحمل می‌شوند.
اگر بخواهیم یک جمله جمع‌بندی کنیم: کمبود بودجه حوزه آسیب‌های اجتماعی، نه تنها باعث ناتوانی در پاسخ به نیازهای فوری افراد آسیب‌پذیر می‌شود، بلکه اثرات بلندمدت اقتصادی، روانی و اجتماعی برای جامعه به همراه دارد و توسعه پایدار اجتماعی را تهدید می‌کند.
خلیل زاده
کنشگر اجتماعی خراسان شمالی
