کودکان خیابانی به‌عنوان افراد آسیب‌پذیر در کشورهای مختلف با مشکلات جدی مواجه هستند.
کودکان خیابانی که تعداد آن‌ها در جهان ۱۵۰ میلیون نفر تخمین زده شده است، در خیابان‌ها زندگی می‌کنند و با خشونت، استثمار و فقر شدید مواجه هستند؛ این کودکان اغلب به نیاز‌های ضروری همچون آموزش، مراقبت‌های بهداشتی، سرپناه و غذا دسترسی ندارند و در معرض خطر آزار روانی و جسمی قرار دارند.
صندوق بین‌المللی کودکان سازمان ملل (یونیسف) کودکان خیابانی را به سه دسته کلی تقسیم کرده است:
کودکانی که در خیابان کار می‌کنند: آن‌ها کودکانی هستند که بیشتر وقت خود را در خیابان‌ها سپری می‌کنند و مراقب خودشان هستند، با این حال به‌طور منظم به خانه بر می‌گردند.
کودکانی که خانواده‌هایشان در خیابان هستند: همان‌طور که از عنوان پیداست، کودکانی هستند که همراه با خانواده خود در خیابان زندگی می‌کنند.
کودکانی که در خیابان زندگی می‌کنند: آن‌ها کودکانی هستند که از خانه رانده شده و یا فرار کرده‌اند و در خیابان زندگی می‌کنند.
ازجمله دلایل زندگی کودکان در خیابان به شرح زیر است:
فقر: فقر یکی از دلایل اصلی رفتن کودکان به خیابان است؛ خانواده‌هایی که با فقر دست و پنجه نرم می‌کنند ممکن است نتوانند مایحتاج اولیه مثل سرپناه، آموزش و غذا را تامین کنند، موضوعی که ممکن است کودکان را مجبور کند برای تامین هزینه‌های خود به خیابان‌ها بروند.
فروپاشی خانواده: فروپاشی خانواده مانند مرگ والدین یا طلاق، ممکن است فرزندان را در معرض آسیب قرار دهد؛ کودکان در چنین شرایطی از خانه فرار می‌کنند یا از سوی خانواده طرد می‌شوند و برای آن‌ها چاره‌ای جز کار و زندگی در خیابان باقی نمی‌ماند.
عدم دسترسی به آموزش: کودکانی که به آموزش دسترسی ندارند در معرض طرد از خانه و فرار به خیابان قرار دارند؛ بدون تحصیل، ممکن است نتوانند شغل پیدا کنند یا مهارت‌های مورد نیاز برای تامین هزینه‌های خود را کسب کنند.
تعارض و آوارگی: آوارگی و تعارض می‌تواند کودکان را مجبور به فرار از خانه کند و آن‌ها را در برابر خیابان‌ها آسیب‌پذیرتر کند؛ همچنین کودکان ممکن است در زمان جنگ‌ها و درگیری‌های مسلحانه از خانواده خود جدا شوند و در معرض آسیب‌‌های بیشتری قرار بگیرند.
تبعیض: تبعیض باعث آسیب‌پذیری بیشتر کودکان در خیابان‌ها می‌شود؛ تبعیض می‌تواند دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی، آموزش و دیگر فرصت‌ها را با محدودیت مواجه کند و کودکان را ناچار به حضور در خیابان‌ها کند.
کودکان خیابانی از حقوق زیر برخوردار هستند:
حق آموزش: هر کودکی حق آموزش دارد، از جمله دسترسی به آموزش ابتدایی و متوسطه باکیفیت، مهارت‌های زندگی و آموزش حرفه‌ای.
حق برخورداری از مراقبت‌های بهداشتی: هر کودکی حق درمان بیماری و آسیب، ایمن‌سازی، حق مراقبت‌های اولیه و استفاده از خدمات مراقبت‌های بهداشتی را دارد.
حق مشارکت: هر کودکی حق دارد در تصمیم‌هایی که بر زندگی او تاثیرگذار است، مشارکت کند.
حق عدم تبعیض: هر کودکی استحقاق رفتار برابر و بدون تبعیض را دارد.
حق حمایت: هر کودکی حق دارد در برابر خشونت، بی‌توجهی، سوءاستفاده و استثمار از جمله محافظت در برابر قاچاق انسان و کار اجباری محافظت شود.
حق داشتن خانواده: هر کودکی حق دارد از سایه حمایت خانواده برخوردار شود و از جدایی از خانواده محافظت شود، مگر در مواردی که منافع او در خطر است و مصلحت ایجاب می‌کند.
حق زندگی: هر کودکی حق دارد در محیطی سالم و امن زندگی کند.
