چگونه با کودکان‌کار برخورد کنیم؟ کودکان کار به عنوان بخشی از کودکان جامعه که در معرض آسیب‌های جدی ای قرار دارند نیازمند برخورد مسئولانه و آگاهانه همه افراد هستند، از همین رو به بیان بخش از مهم ترین نکات در مواجه با این کودکان پرداخته‌ایم.
کودک کار در موقعیت آسیب یا به عبارت رایج کودکان‌کار یکی از آسیب‌های اجتماعی است که در سال‌های اخیر در جهان و همین طور ایران به‌‍طور قابل توجهی مشاهده می‌شوند. اگرچه این کودکان برآمده از آسیب‌های مختلف اجتماعی نظیر فقر، طلاق، اعتیاد و… در بستر خانواده هستند و باید به طور جدی توسط نهاد‌های متولی مورد حمایت و ساماندهی تخصصی قرار گیرند، اما با این حال، سهم مسئولیت اجتماعی در برخورد با این کودکان را نمی‌توان نادیده گرفت.
در واقع برخورد صحیح با کودکان کار نیازمند همدلی، احترام، و آگاهی اجتماعی است. این کودکان که اغلب با شرایط سخت اقتصادی، خانوادگی یا اجتماعی دست و پنجه نرم می‌کنند نیازمند دقت و توجه بیشتری در هنگام مواجه با دیگران هستند و برخورد هر یک از افراد از طریقه‌ی نگاه کردن تا کلام و رفتار می‌تواند تاثیر عمیقی بر عزت نفس و آینده این کودکان ایفا کند. از همین رو به بیان برخی از رفتار‌های صحیح در برخورد با کودکان کار پرداخته‌ایم:
♦احترام کودک در هر شرایطی باید حفظ شود
یکی از مهم‌ترین موضوعات در هنگام برخورد با کودکان مواجه‌ای عاری از هرگونه ترحم است. کودکان خیلی بیشتر از آنکه تصور می‌کنیم، از نوع نگاه کردن، لحن کلام و رفتار متوجه هیجانات و مفهوم رفتار‌های ما می‌شوند و با در نظر گرفتن این موضوع باید از هرگونه واکنش کلامی و یا غیر کلامی که ناشی از تحقیر یا حتی ترحم نسبت به آنها باشد، پرهیز کنیم؛ و با آنها مثل هر کودک دیگری با احترام و مهربانی واقعی مواجه شویم.
♦از روی بی توجهی یا خشونت برخورد نکنیم
در مواردی که کودکان کار جهت پیشنهاد محصولاتشان در خیایان، وسایل حمل و نقل عمومی یا مراکز خرید به شما مراجعه می‌کنند، ممکن است شما زمان یا شرایط لازم را برای فرصت گذاشتن به‌منظور معاشرت با آنها را نداشته باشید و این حق طبیعی شماست، اما نکته قابل تامل این است که نادیده گرفتن کودک نیز راهکار مناسبی نیست و هرباری که کودک نادیده گرفته می‌شود، زخمی بر پیکر روح نحیف او وارد می‌شود که لطمات زیادی را می‌تواند به دنبال داشته باشد، بنابراین برخورد صحیح این است که مثل هر پیشنهاد دیگری که ممکن است رد کنید با این پیشنهاد نیز از روی احترام و با ادب برخورد شود و نباید کلام و رفتاری از روی پرخاشگری انجام دهید.
♦اگر خواستید معاشرت کنید، اما سوال شخصی نپرسید
دیده شدن و مورد توجه سالم قرار گرفتن می‌تواند احساس ارزشمندی در هر کودکی را افزایش دهد. گفت‌و‌گو و شنیده شدن یکی از فرصت‌هایی است که می‌تواند این حس را در کودکان در این موقعیت آسیب زا، تقویت کند. شاید یک گفت‌وگوی کوتاه با این کودکان زمان خاصی برای ما محسوب نشود، اما می‌تواند برای آنها بسیار تاثیرگذار باشد.
برای کودکانی که در خانواده‌هایی آشفته یا متلاشی زیست می‌کنند شنیده شدن هرچند کوتاه، می‌تواند احساس ارزشمندی و دوست داشتنی بودن را تا حدی در کودک شکل دهد. اما نکته قابل توجه این است که نباید در این گفت‌و‌گو سوالات شخصی‌ای درباره وضعیت خانواده، تحصیل یا سختی کار کردن پرسیده شود، در واقع از مطرح کردن سوالانی که می‌تواند منجر به ناراحتی و یا شرم در کودک شود باید پرهیز کرد.
♦لزوما همیشه نباید حمایت مالی کنید، اما مسئولانه برخورد کنید
در مواجه با کودکان کار سعی کنید با او به مانند یک فروشنده که درحال عرضه کردن محصولات است محترمانه برخورد کنید، حتی اگر رفتار خود کودک حامل این پیام نباشد و به دنبال تکدی گری یا جلب ترحم است، شما اجازه ندهید که کودکی شان را به بهای گزاف تحقیر و ترحم از دست بدهند.
اگر به محصول نیاز داشتید و برای شما کارآمد بود آن را تهیه کنید و اگر هم در آن موقعیت واقعا نیازی نبود با احترام خریداری نکنید. همچنین تا جای ممکن از کمک نقدی به کودکان بدون خرید محصول که منجر به تقویت روحیه تکدی گری در کودک شود پرهیز کنید و به جای آن در صورت تمایل با روش‌های غیر نقدی مثل تهیه غذای گرم یا خوراکی حمایت کنید؛ و در نهایت کماکان مهم‌تر از کمک‌های نقدی و غیرنقدی همچنان توجه به این نکته مهم است که این کودکان را نادیده نگیریم و به درستی و مسئولانه با آنها برخورد کنیم.
